به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، حسب اهمیت پژوهش های اثرگذار در نظام سلامت، معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه، «کارگروه توسعه ظرفیت های اثرگذاری پژوهش دانشگاه» را از اسفندماه سال گذشته راه اندازی کرده است.

برای آشنایی هر چه بیشتر پژوهشگران دانشگاه با پژوهش های اثرگذار و برنامه های آن درسطح وزارت بهداشت و دانشگاه، مصاحبه خبرنگار وبدا با «دکتر مجتبی حیدری»، دبیرکارگروه توسعه ظرفیت های اثرگذاری پژوهش دانشگاه علوم پزشکی شیراز را در ادامه خواهید دید:

پژوهش اثرگذار چیست؟

پژوهش اثرگذار به مطالعه‌ای گفته می‌شود که نتایج آن تاثیر مستقیم و قابل‌توجهی بر بهبود دانش، سیاست‌گذاری، عمل بالینی، یا سلامت جامعه داشته باشد. این نوع پژوهش با هدف ایجاد تغییرات مثبت و پایدار انجام می‌شود و اغلب به شناسایی مشکلات اساسی، ارائه راه‌حل‌های عملی و اطلاع‌رسانی به تصمیم‌گیران می‌پردازد. به طور خلاصه، پژوهش اثرگذار به پژوهشی گفته می‌شود که بتواند بهبود واقعی و ملموسی در زندگی افراد یا نظام‌های بهداشتی ایجاد کند.

موضوع اثرگذاری پژوهش چه سابقه ای در سطح جهان دارد؟

توجه به پژوهش‌های اثرگذار و اهمیت آن در سطح جهان سابقه‌ای نسبتا طولانی دارد، اما در دهه‌های اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده است. با افزایش فشارها برای اطمینان از این که تحقیقات علمی نه‌تنها به دانش افزوده، بلکه به بهبود واقعی جامعه منجر شود، مفهوم «پژوهش اثرگذار» در کانون توجه قرار گرفت. سازمان‌های تامین‌کننده مالی و سیاست‌گذاران در کشورهای مختلف، شروع به تشویق پژوهش‌هایی کردند که بتوانند نتایج ملموسی در سیاست‌گذاری، سلامت عمومی و ارتقای کیفیت زندگی افراد داشته باشند. در سطح جهانی، سازمان‌های بزرگی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و موسسات ملی سلامت (NIH) آمریکا نقش مهمی در ترویج پژوهش‌های اثرگذار ایفا کرده‌اند. همچنین، در کشورهای مختلف، شیوه ‌های ارزیابی جدیدی توسعه یافته که بر اساس آن‌ها، پژوهش‌ها نه فقط بر اساس کیفیت علمی که بر اساس تاثیر واقعی‌شان بر جامعه ارزیابی می شوند.

رویکرد وزارت بهداشت در زمینه پژوهش های اثرگذار چیست؟

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در راستای ارتقای اثرگذاری پژوهش‌ها، از سه سال پیش رویکرد جدیدی را در ارزشیابی سالانه پژوهشگران دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به کار گرفته است. در این رویکرد، پژوهش‌های اثرگذار به میزان 5 تا 10 برابر بیشتر از پژوهش‌های عادی امتیاز دریافت می‌کنند. وزارت بهداشت شاخص‌های ویژه‌ای برای ارزیابی اثرگذاری پژوهش‌ها تعریف کرده است که جزئیات آن در دستورالعمل ارزشیابی سالانه ارسال می‌شود. یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها این است که پژوهشگر باید مستنداتی مبنی بر این که پیش از شروع پژوهش، نیازی از سوی سازمان‌ها، مجموعه ‌ها یا شرکت‌ها اعلام شده را ارایه کند و پس از انجام پژوهش، تاییدیه‌ای از آن‌ها دریافت کند که نشان دهد نتایج پژوهش در حل مشکل مورد نظر موثر بوده است. در ارزشیابی سال گذشته 13 نفر از پژوهشگران ما موفق به ارایه این مستندات شدند و امتیاز و پژوهانه مربوط را دریافت کردند.

دانشگاه چه برنامه هایی در راستای حمایت و توسعه پژوهش های اثرگذار دارد؟

دانشگاه با هدف حمایت و توسعه پژوهش‌های اثرگذار، سیاست‌های حمایتی، تشویقی و ترویجی متعددی را در پیش گرفته است. از جمله این سیاست‌ها، اعطای پژوهانه‌های مالی به پژوهشگرانی است که توانسته‌اند امتیاز «طرح اثرگذار» را در ارزیابی سالانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دریافت کنند. این پژوهانه‌ها که در قالب مبالغ 25 تا 65 میلیون تومان ارایه می‌شوند، به منظور تشویق پژوهشگران برای انجام تحقیقات با تاثیرات واقعی و ملموس در حوزه‌های مختلف سلامت و علوم پزشکی اختصاص داده شده‌اند. دانشگاه همچنین در کنار سیاست های تشویقی، برنامه‌های آموزشی مانند کارگاه‌های تخصصی و تهیه نماهنگ های آموزشی، همچنین ریل گذاری برای پژوهشگرانی که تمایل به اجرای این جنس از طرح های پژوهشی دارند را در قالب پژوهانه طرح های نیاز محور دنبال می کند.

پژوهانه طرح‌های نیازمحور چیست؟

پژوهانه طرح‌های نیازمحور با هدف هدایت پژوهش‌ها به سوی تحقق اثربخشی واقعی طراحی شده است. در این طرح، واحدهای اجرایی دانشگاه، شامل معاونت‌ها، بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، مراکز بهداشتی و سایر واحدها، می‌توانند نیازهای پژوهشی خود را در قالب یک RFP (درخواست پیشنهاد) به معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه ارسال کنند. این معاونت، بودجه ویژه‌ای را برای این نیازهای پژوهشی تخصیص داده و آنها را از طریق فراخوان به پژوهشگران اعلام می‌کند. این طرح ‌ها به طور مستقیم تامین مالی شده و معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه، پیگیری دقیق روند پیشرفت آن‌ها را تا دستیابی به نتایج ملموس بر عهده دارد.

توصیه شما به پژوهشگران دانشگاه چیست؟

از پژوهشگران و اساتید دانشگاه تقاضا دارم که طرح‌های پژوهشی خود را که به نظرشان اثرگذار و مرتبط با نیازهای واقعی جامعه است، با مستندات لازم در ارزشیابی‌های سالانه ارایه کنند. این اقدام به توسعه فرهنگ پژوهش برای پاسخگویی به نیازهای واقعی سلامت کمک کرده وپژوهش ما را به جای تمرکز صرف بر انتشار مقالات، به سمت تحقق نتایج ملموس و کاربردی حرکت خواهد داد.

پایان خبر